Oğuz Atay Kimdir?

Oğuz Atay Hayatı hakkında bilgi okurları tarafından merak edilmektedir. Yazar 1934 yılında Kastamonu’nun İnebolu ilçesinde dünyaya geldi. Babası Hukukçu ve bir dönem CHP Milletvekilliği de yapan Mehmet Cemi Atay’dır. Annesi ise öğretmen Muazzez Zeki Hanımdır. Cumhuriyet dönemi yazarlarından olan Oğuz Atay Orta öğrenimini Ankara Maarif kolejinde tamamladı. 1957 Yılında İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesini bitirdi.  1960 yılında şimdiki adı Yıldız Teknik Üniversitesi olan o zaman ki adıyla Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisinde öğretim görevlisi oldu ve doçentliğe kadar yükseldi. Topografya adlı mesleki bir kitabı da bulunan yazar beyninde çıkan tümör sebebiyle 13 Aralık 1977 de vefat etti.

Oğuz Atay kimdir, yazdığı eserler ile Türk Edebiyatında derin izler bırakmıştır. Çeşitli gazete ve dergilerde makale ve söyleşileri yayınlanan yazarın öykü ve yazıları 1971 yılı sonrasında Yeni Dergi ve Soyutta yayınlanmıştır. En etkilendiği yazarın Dostoyevski olduğu bilinmektedir. TRT’nin 1970 Sanat Ödülleri Yarışması başarı ödülünü Tutunamayanlar adlı romanı ile kazanması ile tanındı. Ayrıca batı romanının yenilikçi ve çağdaş tekniklerini romanlarında kullanmıştır. Yaşarken değeri çok da anlaşılmayan, eserleri o dönemde ikinci baskıyı dahi görmeyen yazar, ölümünden yıllar sonra ülkenin en değerli kalemlerinden biri olarak gösterilmektedir.

Küçüklüğünde sessiz ve içine kapanık olan Oğuz Atay etrafında olup bitenleri yazarak ve çizerek ifade etmeyi tercih etmekte idi. Küçük yaşta çizdiği karikatürler yazarın yeteneğini hakkında sinyaller vermektedir. Duygularının romantik kısmını annesinden aldığı belirten yazar, Dünya klasiklerini yazan yazarların yanı sıra Sabahattin Ali gibi Cumhuriyet dönemi yazarlarından da etkilenmiştir. Askerlik döneminde tanıştığı Cevat Çapan sayesinde Sosyalist Marksist görüşlü Pazar Postası yazılar yazarak edebiyat dünyasında yer almaya başlamıştır. Yazar kendini edebiyatın mutfağına girmeden, salonuna dalan adam olarak tanımlamaktadır. Memleketi olan Kastamonu ilinde Valilik tarafından 2007 yılından bu yana Oğuz Atay Edebiyat ödülleri vermektedir.  

Oğuz Atay Kitapları

Oğuz Atay Kitapları arasında ilk öne çıkan kitap 1970 yılında henüz basılmış bir kitap olmamasına rağmen TRT Roman ödülü verilen Tutunamayanlar kitabıdır. Oğuz Atay’ın ilk romanı olan Tutunamayanlar 2002 yılında Unesco tarafından İngilizceye çevrilmesi gereken seçkin kitaplar listesine eklemiştir. Tutunamayan bireylerin iç dünyası konu edinilmiştir.  Birçok okuyucu ve yazara göre modern Türk edebiyatının en önemli eseri olarak gösterilen kitap, dil ve üslup olarak da devrim niteliğinde eser olarak tanımlanmıştır. Kitapta belirli bir olayı anlatmaktan ziyade ruhsal çözümlemeler, taşlamalar, çağrışımlar izlenimler görülmektedir. 

Oğuz Atay eserleri arasında öne çıkan Tutunamayanlar Edebiyat eleştirmeni olan Berna Moran tarafından incelenmiştir. Eleştirmen kitabı hem söyledikleri, hem de söyleyiş biçimi le bir başkaldırı olarak nitelemiştir. Türk romanını çağdaş romanlar seviyesine taşıdığını belirtmiştir. Oğuz Atay ilk romanı Tutunamayanlar Hürriyet Gazetesi eki Hürriyet Pazar’ın yüz kişilik jürisi tarafından Türk Edebiyatının Gelmiş Geçmiş En İyi 100 Romanı listesinde ikinci sırada yer almıştır. Oğuz Atay en önemli eserleri olarak Tutunamayanlardan sonra Bir Bilim Adamının Romanı, Hikâyelerinin yer aldığı Korkuyu Beklerken kitabı ve Tiyatrolarda bir dönemde oynanan oyunların yer aldığı ‘Oyunlarla Yaşayanlar’ kitaplarıdır.

Oğuz Atay eserleri ve türleri çağdaş Türk Edebiyatının modern Dünya Edebiyatına göz kırpma girişimi olarak tanımlanmakta ve tasvir edilmektedir. Modern Dünya edebiyatının izleri Oğuz Atay eserlerinde görülmektedir. Oğuz Atay nasıl bir yazar, sorusunun cevabı kısaca: Tutunamayanlar kitabını yayınlamak için gönderdiği yayınevlerinin kendisinin psikolojik sorunları olup olmadığını sorgulaması, yazarın o dönemde denenmemiş cesaret edilmemiş tarzda bir yazı üslubunun olduğunu, diğer yazarların denemediği bazı şeyleri denediğini, farklı bir bakış açısının olduğu cevabı verilebilir. Çok değer verdiği dünyaca ünlü yazar Dostoyevski gibi öldükten sonra değer gören bir yazar olmuştur. Demir Yolu Hikâyecileri adlı öykü kitabının sonunda bu durumu ‘Ben buradayım sevgili okuyucum sen neredesin’ diyerek ifade etmiştir.   

Oğuz Atay Tüm Eserleri

Oğuz Atay Eserleri roman, hikâye, şiir, günlük, oyun gibi farklı edebiyat türlerinde yazılmıştır. Yazarın yayınlanan kitapları ve içeriği şu şekilde sıralanmaktadır.

Oğuz Atay’ın Romanları

• Tutunamayanlar (1971-1972 2 Cilt- 1984 Tek Cilt): Roman 1950’li yılların köy -romanlarından ve 1960’lı yılların toplumsal kaygılarını öne çıkaran romanlarından farklı bir yerde durmakta idi. Bu Romanda karakterler yazarın yakın arkadaşlarıydı. Bireyin iç dünyası, iç konuşma, psikanaliz gibi modern tekniklerin yer aldığı roman, döneminin romanlarından farklı bir seviyede bulunmaktadır. Küçük burjuva yaşamına ironi ile bakan yazar romanında bu yaşamdan nefret eden bir gencin kendisini öldürmesi ile noktalanan bir hikâye anlatmaktadır.

• Tehlikeli Oyunlar ( 1973): Atay Edebiyatının oyun motifi bu romanda da kendisine yer bulmaktadır. Ana karakter Hikmetin etrafında gelişen olaylar, Bazen gerçeklerle bazen ise rüyalarla gerçek dışı şekilde, fanteziler olarak anlatılmaktadır. Romanda gerçek ve hayal unsurları zaman zaman birbirine karışmaktadır. Olaylar bazen gerçek olarak bazen ise gerçek dışı şekli ile okuyucuya sunulmaktadır. Düşle gerçeği birbirine karıştırması Tehlikeli Oyunları postmodernist roman kategorisine dâhil etmektedir. Romanda Tutunamayanlar kitabında olduğu gibi iç konuşmalara sıklıkla yer verilir bu da okuyucunun karakterin yaşamının gerçek mi düş mü olduğunu netleştirememesine neden olur.

• Bir Bilim Adamının Romanı (1975): Yazar bu romanda genç yaşta ölen Prof. Dr. Mustafa İnan’ın hikâyesini kendi perspektifinden anlatmaktadır. Romanın ilk bölümünde Mustafa İnan’ın çocukluğu v gençliği anlatılmaktadır. Başarılı bir öğrenci olan bilim adamının 1. Dünya savaşı yıllarına denk gelen zorluklardan engellerden başarıyla çıkmasını konu edinmektedir. Romanın ikinci kısmında ise idealist akademisyenini başarılı çalışmalarından bahsedilmektedir. Bu yoğun çalışma temposunda Mustafa İnan’ın sağlığını ihmal etmesi ve Lösemi hastalığı sonucu vefat etmesini anlatmaktadır. Oğuz Atay’ın saygı duyduğu derin bir sevgi beslediği hocasının hayatını anlattığı bu kitap gençlere saygın bir bilim adamı portresi çizmektedir.

• Eylembilim (1987-1998): Yazarın ölümünden sonra yayınlanan ve tamamlanmamış bir roman olarak bilinmektedir. Bir devlet Üniversitesinde yaşanan olaylara Profesörün bakış yaklaşımını konu edinmektedir. Yazarın ölümünden sonra bulunan 40 sayfalık roman, sonrasında yazarın kızına ulaşan isimsiz mektupta yer alan 74 sayfalık bir kısmının da bulunması ile 1998 yılında kitaplaştırılmış ve tekrar yayınlanmıştır. 

Oğuz Atay Hikâyeleri 

• Korkuyu Beklerken (1975): Yazarın hikâyelerinin yayınlandığı eseridir. Beyaz mantolu Adam ve kitaba adını veren Korkuyu Beklerken hikâyeleri bu derlemede öne çıkan eserlerdir. Kitapta yer alan diğer hikâyeler ise Unutulan, Bir Mektup, Ne Evet Ne Hayır, Tahta At, Babama Mektup ve Demiryolu Hikâyecileridir. 

Oğuz Atay oyunları (Tiyatro)

• Oyunlarla Yaşayanlar (1985): Oğuz Atay’ın yazdığı tek tiyatro oyunu olarak öne çıkan bir eserdir. Düşündüğünü ortaya koymakla çevresinin beklentilerini karşılamak arasında kalmış emekli bir tarih öğretmenini konu edinmektedir. Yazarın ölümünden sonra 1979-1980 Devlet tiyatrolarında amatör topluluklarca oynadı. 1998-1999 yılında İstanbul Şehir Tiyatrolarında Macit Koper yönetiminde sahnelendi. 2005-2006 yılında Ankara Devlet Tiyatrosunda Cahit Tüfekçi yönetiminde oynandı.

Oğuz Atay Günlükleri 

• Günlük (1970-1977): Yazarın son dönemlerinde kaleme aldığı günlüklerinin bulunduğu ve 1984 ve 2004 yıllarında basılan eserdir. 

Oğuz Atay Şiir Kitapları

Oğuz Atay Şiir Kitabı yayınlamamıştır. Yazarın eserlerinde geçen güzel sözler, şiirler bulunmaktadır ancak bunların derlendiği sadece şiirlerini içeren bir kitabı bulunmamaktadır. Yazarın eserlerinde öne çıkan sözlerinden bazıları şu şekildedir:

• Beni hemen anlamalısın, çünkü ben kitap değilim, çünkü ben öldükten sonra kimse beni okuyamaz. Yaşarken anlaşılmaya mecburum.
• Yalnızlığı çok seversek bir gün o da çekip gider mi?
• Kafam cam kırıklarıyla dolu doktor bu nedenle beynimin her hareketlerinde düşüncelerim acıyor.
• Seni tanımadan önce, ağaçların çiçek açtığı ve yaprak döktüğü mevsimleri hep kaçırırdım.
• Normal bir insan olmaya zorladılar bana boş yer vakit kaybettirdiler. Olmayınca da anormal dediler.
• İlk yalanı söyledikten sonra bir daha konuşmamalı insan.
• Gülümseyeceksin bekleyeceksin ve hiçbir zaman ümide kapılmayacaksın.
• Ben iç dünyama dönüyorum orada hayal kırıklığına yer yok.
• Korkuyoruz. Düşünmekten, sevmekten korkuyoruz. İnsan olmaktan korkuyoruz.
• Herkes birikmiş bizi seyrediyor. Dağılın! Kukla oynatmıyoruz burada. Acı çekiyoruz.
• İnsan çok sevdiği halde neden her defasında terkedilir. Ve beklenenler, neden hep vazgeçildikten sonra gelir.
• Daha kaç kez ıskalayacağız hayatı Olric. Oklarımız bitene kadar efendim.

Oğuz Atay Kitap Seti

Oğuz Atay Kitap seti Oğuz atay’ın en çok okunan kitapları bir araya getirilerek oluşturulmuştur. Bu kitaplar arasında yer alan ve set haline gelmiş başlıca eserleri, Tutunamayanlar, Tehlikeli Oyunlar, Oyunlarla Yaşayanlar, Korkuyu Beklerken, Bir Bilim Adamının Romanı, Günlük ve Eylembilim’dir.