Bilim Kitapları

Bilim Nedir?

“Bilim nedir?” sorusuna yanıt arayan bireyler, kainattaki tüm olgu ve olayların neden ve nasıl gerçekleştiğini deney ya da gözlem yoluyla araştıran disipline bilim denmektedir, yanıtıyla karşılaşmaktadır. Bilim; nedensellik, merak ve amaç besleyen, olguları ve iddiaları deney, gözlem ve düşünce vasıtasıyla sistematik bir şekilde inceleyen entelektüel ve pratik disiplinler bütünü olmaktadır. Bunun yanında bilimi sınıflandıran bilim felsefecileri bilimi formal, sosyal ve fenni bilimler şeklinde sınıflandırmaktadır. Bilim ile insanlık en küçük atom altı parçacıklarından en büyük galaksi kümelerine kadar fiziksel ve doğal dünyanın yapısına ve davranışlarına anlam yüklemektedir.

Bilim, doğal dünyada olan biteni ve bunların nasıl işlediğini öğrenmenin bir yöntemi olmaktadır. Çalışma biçimlerinde de bilim tanımlanmak istenirse; bir yanıyla eylemsel yani gözlem, deney, sayım ve ölçme gibi hareketler, öbür yanıyla zihinsel yani kavram, hipotez, indüktif ve dedüktif çıkarım gibi durumları barındırdığı vurgulanmaktadır. Bilim adamlarına göre her bilimsel araştırma mevcut bir sorun veya teori ile başlamaktadır. Bilim insanları teorilerini ispatlamak yahut bir probleme çözüm sunmak için çeşitli hipotezler geliştirmektedir. Gözlem ve araştırma yoluyla elde edilen hipotezlerin tutarlılığı sorgulanmakta ve hipotez konusunda tutarlılık fikrine varılırsa da sıra, deney aşamasına bırakılmaktadır. 

Aydınlanma çağı olarak nitelendirilen 17. yüzyılda nice bilimsel buluş gerçekleşmiş ve bu buluşlardan ortaya çıkan icatlar sayesinde insanlık hızlı bir ilerleme kaydetmiştir. Uzmanlarca o dönemin en önemli bilim adamları arasında Isaac Newton, Paul Henri Thiry d’Holbach, James Hutton ve Adam Ferguson yer almaktadır. Bilimin, yüzyıllar süren bilimsel bilgi üretme sürecinde kendi niteliğini, geleneklerini ve standartlarını oluşturduğu vurgulanmaktadır. Bu süreçlerde çağdaş bilimin dört önemli niteliğine rastlanmaktadır. 

Bu nitelikler sıralanmak istenirse de şu şekilde yapılmaktadır.

• Çeşitlilik ile bilimsel çalışmaların hiç kimsenin himayesinde olmadığı, 
• Süreklilik ile bilgi üretme sürecinin asla durmayacağı,
• Yenilik ile her gün yeni bilimsel bilgilerin ve yeni bilim alanlarının ortaya çıktığı,
• Ayıklama ile de bilimsel bilginin geçerliliği ve kesinliği her an, her kim isterse denetlenebilir olduğu,

 ifade edilmektedir.  

Bilim Kitapları

Günümüzde bilim kitapları çeşitlilik göstermektedir. Örneğin akademik düzeyde araştırmalar yapan Profesörlere hitap eden bilim üzerine kitaplar olduğu gibi, bilim dünyasının genel konularına sade ve akıcı anlatımlarla yer veren kitaplar da kitapçı raflarında yer almaktadır. Bunların yanında bilim ile ilgili kitaplar arasında bilim adamlarının yaptıkları araştırmalar ve deneyler sonu deneyim ve sonuçlarının sayfalar aktarıldığı hatta bizzat kendisinin kaleme aldığı bilim insanlarının kitapları bulunmaktadır. Bir de bilim kitapları serilerinde bilim adamlarının hayat hikâyelerinin kaleme alındığı yapıtlara da denk gelinmektedir. Bu bilim adamları kitapları kişisel ve mesleki gelişmelere fazlasıyla yer verilmektedir. 

Bilimle ilgili kitaplar; evrim, salgın hastalıklar, teknolojik ve bilimsel gelişmelerin yaşandığı ütopyalar, zihnin işleyiş mekanizmaları, zaman, fizik ve matematik gibi farklı kavramları ele almaktadır. Bu kavramlar yanında sosyolojik ve psikolojik incelemeler içeren kitaplar da bilim kitapları kategorisinde değerlendirilmektedir.  Bilirkişiler tarafından gelmiş geçmiş en etkili kitaplar arasında yer alan Karl Marx ve Friedrich Engels tarafından 1848 yılında yayınlanan “Das Kapital” bu tanıma uygun görülmektedir. Bilim insanları kitap arasında yeri olan, ilk basımı 1687 olan Isaac Newton'un “Principia” adlı eseri de 3 ciltten oluşmaktadır. Bilim çevrelerince şaheser olarak nitelendirilen yapıt için, doğayı matematiğin diliyle anlamaya çalıştığı ifadesi kullanılmaktadır. 

Günümüzde yer alan bilim kitaplarının birçoğu akademik çevrelerce öğrencilere kaynak amacıyla önerilmektedir.  Fen bilimlerinden matematikten tıpa, fizik bilimden astronomiye, kimya, biyolojiye, sosyal bilim dallarından arkeoloji, antropoloji, tarih, coğrafya, ekoloji, etnoloji, psikoloji, hukuk, iktisat, felsefe ve sosyoloji bilimlerini kapsayan birçok bilim kitabı okuyuculara ulaşmaktadır. Evrenin oluşumuna ve insanlık tarihine merak saran herkesin başucu niteliği taşıdığı eserler içinde Charles Darwin'in “Türlerin Kökeni”, Albert Einstein “İzafiyet Teorisi”, Stephen Hawking’in “Zamanın Kısa Tarihi” ve de Kip Thorne'un “Kara Delikler ve Zaman Tünelleri” olduğu kitap çevrelerince söylenmektedir.   

Popüler Bilim Kitapları

Popüler bilim insanlığın en kuvvetli duygularından bir olan merakın harekete geçirici dürtüleri ile ilk varoluştan bugüne kadar gelmektedir. İnsani insan vücudu, insan davranışları daha nice konu popüler bilim merceğine girmektedir. Uzay, gezegenler, yıldızlar, evren, boyut, ayın dönemsel hallerine kadar popüler bilimin geniş yelpazesinde yer almaktadır. İşte bu çerçevede bilim hakkında A’dan Z’ye anlaşılır şekilde bilgi sahibi olmak isteyen kişiler, popüler bilim kitapları akıcı, sade, anlaşılır ve çoğu kez eğlenceli anlatımları ile keyifli bir şekilde kültürlerini arttırmaktadır. Birçok kişi popüler bilim kitapları ile arkadaş sohbetlerinde ilgi çekici konulara değinmektedir. 

Popüler bilim kitapları gün geçtikçe güncelliğini koruyarak daha da çok kişi tarafından okunmaya devam edildiği tanınan kitabevleri tarafından belirtilmektedir. Yakın zaman kadar herkesin elinde olan Yuval Harari’nin eseri “Hayvanlardan Tanrılara Sapiens” insan türüne kısa bir öykü ifadeleri ile bilinmektedir. Bunun yanında popüler bilim kitapları içerisinde bilim insanlarının hayatı kitapları da ayrı bir hayran kitlesi oluşturmaktadır. Kolektif bir eser olan “Dünyayı Değiştiren Muhteşem İnsanlar” seti bu tarz kitaplara örnek gösterilmektedir. Bilim insanlarının buluş ve icatlarıyla yaşanılan dünyayı nasıl değiştirdiği ve yaşamları bu dizide yer almaktadır.

Minik okuyucuların da her zaman ilgisini çeken popüler bilim kitaplarından bilim serileri ve bilim öyküleri gibi çeşitler merak uyandırmaktadır. Popüler bilim kitaplarından Mariano Sigman’ın “Zihnin Gizli Yaşamı”, Joseph Mazur’un “Matematik Sembollerinin Kısa Tarihi” ve Bernard Marr’ın “Yarının Teknolojileri İş Başında” örnek verilmektedir. Daniel R. Headrick’in “Teknoloji Tarihi” eseri, günümüze aydınlatıcı bir arka plan hazırlarken insanların doğa üzerindeki aratan gücünü sunmaktadır. 

En İyi Bilim Kitapları

Uzmanlar en iyi bilim kitapları için meraklıların içinde kaybolacağı kitaplar yorumunu yapmaktadır. Çevrelerce en iyi ve okunması gereken bilim kitapları örnek teşkil eden bazı eserler sıralanmaktadır. Bunlar arasında Richard Dawkins’in “Ataların Hikayesi Yaşamın Kökenine Yolculuk”, Michael Shermer’ın “Bilimin Sınır Bölgeleri”, Stephen Hawking’in “Büyük Tasarım” kitapları yer almaktadır. Hawkin’in eseri okurları tarafından, dünyanın en büyük düşünürlerinden yaşamın ve evrenin gizemine dair bir yolculuk yorumlarına layık görülmektedir. Yine ünlü fizikçi Hawking’in “Ceviz Kabuğundaki Evren” kitabı bu sıralama içinde yerini bulduğu söylenmektedir. 

En Çok Okunan Bilim Kitapları

Bilimsel kitap önerileri hakkında kitap uzmanları, kolayca anlaşılan kısa ve özlü açıklamaların yer aldığı ve temel ilkelerin düğümlerinin adım adım çözdüğü bilim kitaplarının en çok okunan kitaplar arasında yer aldığı ifade edilmektedir. Tercih edilen bilim kitapları hakkında hem eğlendirici hem de düşündürücü cümleler barındırdığı da ayrıca vurgulanmaktadır. Kitap satıcılarının önerisiyle kitapevlerinin “en çok okunan bilim kitapları” ve “en çok yorum alan bilim kitapları” kriterlerine karşılık çıkan eserler incelenmektedir. 

Carl Sagan “Kozmos Evrenin ve Yaşamın Sırları”, Incognito’nun “Beynin Gizli Hayatı”, Charles Darwin’in “Türlerin Kökeni, Jim Al-Khalili’nin “Paradoks Bilimin En Büyük Dokuz Bilmecesi” de çevrelerce bu unsurlara örnek niteliği taşımaktadırlar. Bu eserler için uzmanlar bilimin insanlarla iletişimine katkı sağladığı ve insanlara bilimin anlaşılır haliyle sunulduğu yorumlarını yapmaktadır.