Cemal Süreya Kimdir?

Cemal Süreya Kürt asıllı Türk şair, yazar, çevirmen unvanları taşımakta ve Türk şiirinde modernist bir hareket olan “İkinci Yeni” öncülerinden kabul edilmektedir. Cemal Sürey’nın hayatına kısaca değinilmek gerekirse de şairinin asıl adının Cemalettin Seber olduğu ve 1931 yılında Erzincan’ın Pülümür ilçesinde dünyaya geldiği belirtilmektedir. Babası Nakliyeci Hüseyin Seber, annesi Gülbeyaz Seber ve kardeşleri ile çocukluk yıllarının geçtiği söylenmektedir. Küçük yaşta annesini kaybeden şairi amcası Memo’nun sahiplendiği ve O’na ilkokula başlamadan okuma yazma da öğrettiği bilinmektedir. Eline geçerse okuyan Süreya, üvey annesinden kaçmak için yatılı okul sınavlarına girdiği ve 1944 yılında ailesi ile göçmüş oldukları Bilecik’te ortaokulu okumaya başladığı yazılmaktadır.

Henüz ilkokul 2. Sınıfta yazmış olduğu kompozisyon ile ödülle layık görülen şair, liseyi de yine parasız yatılı olarak İstanbul Haydarpaşa Lisesi’nde bitirmiştir. 1950’de Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nin Maliye ve İktisat Bölümüne ve başladığı ve 1954 yılında üniversite diploması ile mezun olduğu belirtilmekte, ayrıca yazarın askerliğini yaparken fark derslerini vererek Hukuk Fakültesi diplomasını da aldığı vurgulanmaktadır. Cemal Süreya bir dönem geçimini dergi çıkararak sağladığı ve en bilinen dersinin de 1965 yılında okurlar ile buluşan “Papirüs” olduğu da eklenmektedir. Şiirleri kadar sevda sözleri de bilinen şairin 9 Ocak 1990 Salı günü şeker koması geçirdiği ve 11 Ocak 1990 yılında da 59 yaşında hayata gözlerini yumduğunun altı çizilmektedir. 

4 kez evlenen ve 2. Karısı ile tekrar evlenen şairin edebiyata yönelmesinde annesini küçük yaşta kaybetmesinin etkisini şu sözlerle belirtmektedir: “Belki beni edebiyata götüren bir sürü neden vardır. Ama bir kesin neden ararsam bunu annemde bulduğumu söyleyebilirim.” Okuma ve yazma tutkusunun çocukluğuna kadar dayanan şair, sokaklarda bulduğu kese kâğıtlarının gazetelerini veya romanlarını okuduğunu da eklemektedir. Bütün bunlar yanında Süreya, Dostoyevski’nin yazarlık kariyerinde önemli bir etkisinin bulunduğuna ve ilk 1943 yılında okuduğu usta yazar sayesinde edebiyatta ikinci bir doğum tarihinin bu sayede var olduğuna da değinmektedir. 

Cemal Süreya Kitapları

Cemal süreya kitapları incelendiğinde ilk kitabının 1958 yılında yayımlanan “Üvercinka” olduğu fark edilmektedir. Cemal Süreya kitapları oku istendiğinde şiir kitapları, kitaplaştırılmış mektupları olmak üzere toplam 22 adet kitabı bulunmaktadır. 

Cemal Süreya Şiir Kitapları

• Üvercinka (1958)
• Sen Varsın Gecede (Çeviri Şiirleri)
• Göçebe (1965)
• Beni Öp Sonra Doğur Beni (1973)
• Güz Bitiği (1988)
• Sıcak Nal (1988)
• Sevda Sözleri (1984,1990,1995)
• Korkarak Vinç
• Uzaktan Seviyorum Seni

Düzyazı Kitapları

• Şapkam Dolu Çiçekle (1976)
• Günübirlikler (1982)
• Onüç Günün Mektupları (1990)
• Günler (1991)
• 99 Yüz İzdüşümler/Söz Senaryosu (1991)
• Aydınlık Yazıları/Paçal (1992)
• Oluşumda Cemal Süreya (1992)
• Folklor Şiire Düşman (1992)
• Papirüs’ten Başyazılar (1992)
• Aritmetik İyi Kuşlar Pekiyi (1993)

Antoloji

• Mülkiyeli Şairler (1966)
• 100 Aşk Şiiri (1967)

Söyleşi

• Güvercin Curnatası (1997)

Dergi 

• Papirüs

Cemal Süreya nın en güzel şiir kitabı ise hem şiir severler hem de edebiyat öncüleri tarafından “Üvercinka” olduğu vurgulanmaktadır. Cemal Süreya’nın 13 gün boyunca hastanede kalan eşi Zuhal Tekkanat’a yazdığı mektupların derlendiği “Onüç Günün Mektupları” kitabı için eleştirmenler bir büyük aşkın sevda sözleriyle bezeli satırlarına tanıklık edildiğini söylemektedir. Mektuplarında Cemal Süreya sadece eşine karşı hislerini değil oğluna karşı duyduğu sevgiyi de dile getirmektedir. Cemal Süreya'nın söyleşilerinin “Güvercin Curnatası” kitabı ile derlendiği ve ünlü şairin ayrıca 33 adet yapıtın çevirisini gerçekleştirdiği bilinmektedir. 

Cemal Süreya Şiirleri

Cemal süreya tüm şiirleri, ikinci Yeni şiir anlayışı ile kaleme alındığı belirtilmektedir. Şairin eserlerinde komedi ve trajediyi birlikte kullandığı, şiiri bir başkaldırı olarak gördüğü ayrıca şiirlerinde kendine has imgelere yer verdiği dile getirilmektedir. Şairin bilinen şiirlerinin sayısı 200’ün üzerinde ve ilk şiiri de 8 Ocak 1953 yılında Mülkiye dergisinde çıkan “Şarkısı-Beyaz” olmaktadır. Ayrıca Süreya’nın şiirlerinden bazılarının bestelendiği ve bu yapıtlarının da “Dört Nal”, “Sayım”, “Hüznün Kuşları” bilgisi verilmektedir. O’nun şiirlerinde serbest nazım türünün örneklerinin yer aldığı, ölçü kullanımına da dikkat edilmediği gözlenmektedir. 

Şiir üzerine bilirkişilerin belirttiği Cemal Süreya nın en çok okunan şiirleri sıralanmak istenirse aşağıdaki gibi olmaktadır.

• Üvercinka
• Yağmurun Yağması İyidir
• Mola
• Göçebe
• Bir Kentin Dışardan Görünüşü
• Rokoko
• Beni Öp Sonra Doğur Beni
• Ülke
• Kaçak
• Öğle Üstü
• Nehirler Boyunca Kadınlar Gördüm
• Sizin Hiç Babanız Öldü Mü?
• Süveyş
• Aslan Heykelleri
• İşte Tam Bu Saate
• Burkulmuş Altın Hali Güneşin
• Yüreğin Yaban Argosu
• Çeşme, Küçük Kız, Ozan ve Öbürleri
• Kan Var Bütün Kelimelerin Altında 

Cemal Süreya Bütün Eserleri

Toplam 22 adet eseri bulunan ikinci yeninin temsilcilerinden Süreya’nın, Cemal Süreya Sevda sözleri kitabı O’nun öğrencilik yıllarında başlayan ve ölümüne kadar devam eden şiir yaşamında yayınladığı tüm eserlerin yanı sıra, dergilerde ve mektuplarda kalmış, bazısı adsız ve yarım bırakılmış şiirleri bir araya getirerek bu yapıtta toplanmaktadır. Otoritelerin yorumlarına göre Cemal Süreya Sevda Sözleri kitabındaki şiirler incelendiğinde fark edilen ilk şeyin kitapta, Cemal Süreya bütün şiirleri yer alması olmaktadır. Cemal Süreya eserleri yer aldığı bu yapıt “Üvercinka” ile başlamaktadır.

Edebiyatın temel taşlarından biri kabul edilen Cemal Süreya’nın sanat hayatı boyunca dikkat çeken bir başka yönünün çocuk edebiyatına sağladığı katkılarıdır. “Çocukça” adlı bir dergide “Aritmetik Kuşlar Pekiyi” adını verdiği köşesinde çocuklar için gösterdiği duyarlılıkla kaleme aldığı yazıları döneminde çocuk takipçileri tarafından sevilerek okunduğu da ayrıca söylenmektedir. Cemal Süreya eserlerinde sorunları çözümlemek yerine yeni sorular sorma üslubunu tercih etmekte ve denemelerinde de kendi görüşlerini belirtmektense diğer şairlerin düşüncelerini ele aldığı bilinmektedir.

Cemal Süreya En Güzel Kitapları

Cemal Süreya’nın yapıtları arasında okurların tercih etmekte zorlandığı kitap satış sorumluları tarafından iletilmektedir. Şairin başyapıtları arasında bulunan “Üvercinka”nın 1958 yılında Yeditepe Şiir ödülünü aldığı ve 1966 senesinde “Göçebe” adlı eseri sayesinde Türk Dil Kurumu Edebiyat Ödülü’ne sahip olduğu vurgulanmaktadır. 1988’de de “Güz Bitiği” eseri de Behçet Necatigil Şiir Ödülü’ne layık bulunduğu eklenmektedir. Bütün bunların yanında şairin vefatından günümüze uzanan tarihlerde de Cemal Süreya adına bir şiir ödülü verilmeye başladığının da altı çizilmektedir. 

Şairin “Güz Bitiği” isimli yapıtı aşk, özlem ve sevgi gibi çeşitli duyguların ekseninde şekillenirken derinlikli anlatımı ile de okurlar tarafından beğeni toplamaktadır. Cemal Süreya’nın yapıt içerisinde düzyazı ve beyit gibi farklı edebiyat türlerine yer verdiğinden de bahsedilmektedir. Şairin bütün eserlerinin tek bir yapıtta toplandığı ve ilgi gören Cemal Süreya eserleri arasında bulunan ve 1984 basımı olan “Sevda Sözleri” kitabı da tercihler arasında yerini almaktadır. Ayrıca Sevda Sözleri Cemal Süreya kitap fiyatı ise okuyucuların bütçelerini yormayacak rakamlarda olduğuna dikkat çekilmektedir.