KAREN ARMSTRONG’UN İSLAM TARİHİ YENİ ÇEVİRİSİYLE VE CİLTLİ ÖZEL BASIMIYLA

Dünyada en çok okunan dinler tarihi araştırmacılarından biri olan Karen Armstrong bu kitabında 1500 yıllık İslam tarihini üç kıtaya yayılan coğrafi kapsamıyla ve kültürel zenginliğiyle ele alıyor.

Sistemli bir yaklaşımla, özlü ve kapsayıcı bir dille, toplumsal ve siyasal olaylar kadar manevi ve kültürel gelişmelere de yer vererek İslam tarihini beş ana başlıkta kat ediyor: İslam’ın Arabistan’da doğup şekillendiği Peygamber ve Dört Halife dönemi; Emevi ve Abbasi yönetiminde farklı coğrafyalar ve kültürlerle kaynaştığı gelişme dönemi; Anadolu’ya ve uzak diyarlara yayıldığı, Haçlı ve Moğol istilalarıyla boğuştuğu zirve dönemi; Osmanlı, Safevi, Babür imparatorluklarıyla birlikte en geniş sınırlara ulaşıp uluslararası nüfuz kazandığı zafer dönemi; Avrupa’daki imparatorlukların yükselişi ve modernleşmeyle birlikte büyük dönüşümlerin ve parçalanmaların yaşandığı mücadele dönemi.

Karen Armstrong İslam’ın tarihsel ve toplumsal seyrinin çok yönlü bir panoramasını çıkarırken İslam’daki düşünce ve yaşayış biçimlerinin çeşitliliğini ortaya koyuyor. Karşılaştırmalı bir perspektifle İslam ile Batı arasındaki ilişkilere dair de önemli gözlem ve tespitlerde bulunuyor.

“Kuran Müslümanlara tarihsel bir misyon vermişti. Asıl vazifeleri bütün müminlerin –en zayıf ve güçsüz olanlar dahil– mutlak saygı gördüğü adil bir toplum yaratmaktı.”

Karen Armstrong inanç sistemleri üzerine önde gelen bir düşünür olup, bu kısa ve özlü kitabında mitolojinin tarihini ve tezahürlerini ayrıntılarıyla ele alıyor.

Armstrong, Paleolotik dönemden ve avcı mitlerinden başlayarak son beş yüzyıldaki “Büyük Batı Dönüşümü”ne, mitin bilim tarafından tahtından indirilmesine dek bize kılavuzluk yapıyor.
Mitlerin tarihi insanlığın tarihidir. Bizim hikayelerimiz ve inançlarımız, merakımız ve dünyayı anlamaya yönelik çabamız bizi atalarımıza bağlıyor. Mitler evreni anlamlandırmamıza yardımcı oluyor.

“Muhteşem ... mit oluşumuna dair taze ve açık bir araştırma.”

- David Mitchell, The Sunday Herald

“Konusunu incelikle tartışıyor ve sürekli merak uyandırıyor.”

- David Flusfeder, The Daily Telegraph

Tanrı’nın Tarihi ve Tanrı Savunusu’nun çoksatan yazarı Karen Armstrong’dan dinî düşüncenin gelişimindeki en önemli dönemlerden birine dair alışılmadık bir eser MÖ dokuzuncu yüzyılda dört farklı bölgede yaşayan insanlar, günümüze dek devam eden felsefi ve dinî gelenekleri ortaya çıkardılar: Çin’de Konfüçyüsçülük ve Taoizm, Hindistan’da Hinduizm ve Budizm, İsrail’de tektanrıcılık ve Yunanistan’da felsefi rasyonalizm. Sonraki nesiller bu ilk öngörüleri geliştirdiler ama bunların ötesine hiç geçemedik. Rabinik Musevilik, Hristiyanlık ve İslam, orijinal İsrail görüşünün ikinci bir açılımıydı. Büyük Dönüşüm’de Karen Armstrong, “Eksen Çağı”nın düşünürlerinin günümüzde karşımıza çıkan şiddete karşı bize nasıl yardımcı olabileceğini anlatıyor.

Armstrong, Eksen Çağı’nın gelişimini kronolojik bir biçimde izleyerek, Buda’yı, Sokrates’i, Konfüçyüs’ü, Yeremya’yı ve diğerlerini mercek altına alıyor. Eksen Çağı’nda ortaya çıkan tüm inançlar, daha önce eşi görülmemiş bir şiddete tepki olarak doğmuştu. Vurguları farklı olsa da bencillikten men etme ve şefkati öne çıkarma konusunda hemfikirdirler. Korku, umutsuzluk, nefret, öfke ve şiddetle başa çıkma konusunda Eksen Çağı bilgeleri bize iki önemli tavsiyede bulunuyor: Öncelikle kişisel sorumluluk ve öz eleştiri gerekmektedir, bunları da etkin eylemler izlemelidir.

Kitabın ilk ve son bölümünde Armstrong, bu tinselliklerin bugünkü dinî anlayışımızı nasıl sorguladığını düşünmemizi istiyor. İnanç ile doktrinsel uyumu birbirine karıştırıyoruz ancak Eksen Çağı’nın gelenekleri dogmalar hakkında değildi. Hepsi, en kötü zamanlarda bile şefkati emrederdi. Her bir Eksen Çağı bilgesi şiddet ve nefretten disiplinli bir şekilde uzak durmayı tavsiye etmişti.

Büyük Dönüşüm’de Karen Armstrong bu olağanüstü dönemi inceliyor ve birbirlerinden bu kadar uzakta yaşayan filozof, mistik ve ilahiyatçıların bağını araştırıyor. Bu kitap, bugün bildiğimiz dinî inanışların nasıl oluştuğunun küresel bir anlatısıdır.

“Muhteşem bir kitap… Açık ve okunaklı… Mezhep kavgalarının ve askerî çatışmaların sık yaşandığı bir dünya için ilaç gibi.”

- The New York Times

“Büyük Dönüşüm, Karen Armstrong’un en iyi hali… karmaşık tarihi net bir üslupla damıtıp anlatıyor. Dinî benliklerimizi şefkate, başkasına yönelik sevgi ve alçakgönüllülüğe yöneltme çağrısı ilham verici.”

- The Washington Post

“Belki de bugüne kadarki en iddialı eseri… Dikkatlice araştırılmış ve akıcı.”

- The San Francisco Chronicle

“İlgi çekici bir tarih anlatısı… Fevkalade ve hızla okunuyor… Son derece geçerli.”

- Julie Wheelwright, Independent

“Armstrong dinler tarihini ne kadar iyi bildiğini gösteriyor.”

- Felipe Fernandez-Armesto, The Times

“Armstrong alışık olduğumuz şekilde okunaklı ve açık bir biçimde yazıyor. Bu kitaptan birçok şey öğrenmemek için çok çabalamak lazım.”

- Diarmaid MacCulloch, Guardian

“Bu kitap defalarca övülmeyi hak ediyor.”

- Bryan Appleyard, Sunday Times

Tehlikeli bir biçimde kutuplaşmış dünyamızda dinin insan hayatındaki rolünün kapsamlı bir araştırması.

Karen Armstrong, Yontma Taş Devri’nden günümüze, Tanrı, Brahman, Nirvana, Allah veya Tao olarak adlandırılan, insanlığın kutsal bir gerçeklik deneyimi yaşamak için gösterdiği çabaları detaylarıyla anlatıyor. İslam, Hristiyanlık, Yahudilik, Budizm, Hinduizm ve Çin tinselliklerinden örnekler vererek çağımızda dine karşı azalan ilgiyi ve neden birçok insanın Tanrı’yı umursamadığını veya inancın faydasını sorguladığını araştırıyor. Neden insanlar Tanrı’ya inanmaz oldular? Neden ateistler ve teistler Tanrı’yı atalarımızdan çok daha farklı bir biçimde düşünüyor? 

Tüm bu soruları diğer tüm kitaplarının alametifarikası olan derinlik ve engin içgörüsüyle yanıtlayan Armstrong, değişen dünyanın toplumsal ve bireysel düzeyde dinin önemini de değiştirdiğini açıklıyor. Ancak Armstrong, dinin hiçbir zaman insan mantığının çözmesi gereken sorulara yanıt vermekle mükellef olmadığına da dikkat çekiyor, bunun logos’un görevi olduğunu belirtiyor. Dinin görevinin “basit açıklamaları olmayan gerçeklerle birlikte yaratıcı, barışçıl ve hatta neşeli bir hayat yaşamamıza yardım etmek” olduğunu iddia ediyor. Dinin de kendiliğinden işe yaramayacağını vurguluyor. Dinin uygulamalı bir disiplin olduğunu, içgörülerinin soyut spekülasyonlardan değil “adanmış entelektüel girişimlerden” ve “bireyselliğin prizmasından kurtulmamızı sağlayacak merhamet ve şefkat dolu bir yaşam tarzından” elde edilebileceğini söylüyor.

“Sıklıkla bilim ile din arasındaki çatışma olarak gösterilen ateizm tartışmasıyla ilgilenen herkes için zorlayıcı, akıllı ve aydınlatıcı bir kitap.” 

- Elaine Pagels 

“Tanrı Savunusu gibi bir kitabın zamanı gelmişti. Dinî görüşlerin ilgi çekici bir anlatısı olmanın yanı sıra saldırgan ateizm anlayışına da haddini bildiriyor.”

- Ross Douthat, The New York Times Book Review 

“Tanrı Savunusu Armstrong’un en özlü ve pratik kitabı. Neye değil, nasıl inandığımızı inceliyor; dine karşı ilgimizi nerede ve nasıl kaybettiğimizi ve tekrar elde etmek için neler yapabileceğimizi araştırıyor.”

- Michael Brunton, Ode 

“Armstrong hırslı bir yazar. Tanrı Savunusu, üniversitenin koca bir sömestrinin bir kitaba sıkıştırılmış hali; kapsamlı ve baş döndürücü entelektüel bir tarih anlatısı… Tanrı Savunusu’nu okurken zekâmın geliştiğini hissettim… İnsanı heyecanlandıran ve umut veren bir eser. Kitabı bitirdiğimde canlandım, durdum ve tekrar yıldızlara baktım.”

- Susan Jane Gilman 

“Armstrong bütün kitaplarıyla insanların büyük bir talebine yanıt veriyor: inancın, insanlığın en derin açlıklarına verilen bir yanıt olarak ciddiye alınması gerektiğine.”

- The Economist

“Tanrı Savunusu, Tanrı’nın varlığını ispatlamaya çalışan bir kitap değil ancak dinin modern algısına yeni bir pencereden bakıyor… Bu kitap, okuyucusuna birçok fikir ve perspektif kazandırıyor.”

- Winnipeg Free Press

“Armstrong’un argümanları son derece öngörülü çünkü dinsel dünyada yaşanan değişimleri net bir şekilde yansıtıyor.”

- Lisa Miller, Newsweek

Hz. Muhammed’in hayatı, Batılı bir din tarihçisinin objektif bakış açısıyla ve bez ciltli özel baskıyla okuyucuyla buluşuyor.

Batı tarafından sürekli tehdit olarak görülen ve dünyanın en fazla yanlış anlaşılan dini İslâmiyet’tir. İslâm Peygamberi Hz. Muhammed’in Batılı bir yazar olan Karen Armstrong tarafından yazılan bu kapsamlı ve tarafsız biyografisi, İslâmiyet ve Müslümanlar hakkında doğru bir anlayış yansıtıyor.

Kabul görmüş kaynaklardan ve kendi derin araştırmalarından yararlanarak Son Peygamber’in adım adım izinden gidiyor ve örnek bir Müslüman’ın nasıl olacağını ‘Mükemmel İnsan’ın hayatı üzerinden ortaya koyuyor.

Armstrong Hz. Muhammed kitabında, aynı zamanda İslâmiyet’i diğer semavi dinler olan Musevilik ve Hıristiyanlık ile karşılaştırarak hem tarihsel hem de dinî bir gelişimin izlerini sürüyor.

"Bu kitap, İslâmiyet’i bir din olarak anlamak ve Hz. Muhammed’in nefes kesici yaşamöyküsünü öğrenmek için son derece yararlı bir kaynak."

Glasgow Herald

Kitab-ı Mukaddes, dünyada dağıtımı en yüksek kitaptır. İki binden fazla dile çevrilmiştir ve sadece son iki yüzyılda altı milyardan fazla nüshasının satıldığı tahmin edilmektedir. Karen Armstrong bu temel anlatısında, yüzyıllar boyunca pek çok kişi tarafından yaratılmış tartışmalı ve karmaşık kitabın perdesini aralamak adına, İncil’in izini sürüyor. Armstrong analizine Tanrı’nın “Yehova” ve “Elohim” olarak adlandırıldığı en eski kitaplarından başlıyor. Ardından İbrani İnciliyle Yeni Ahit’in gelişimini gözleyerek söz konusu kutsal metinleri şekillendiren etkileri mercek altına alıyor. Armstrong, Yahudilerin Midraş uygulamasından İsa kültüne, Reform’da Paul’ün mektuplarının etkisinden Hıristiyan köktenciliğinin Vahiy’i istismarına uzanarak bu altmış altı kitabın anlaşılmasındaki bağlamları ve bu bağlamları doğuran toplumsal gereksinimleri anlatıyor. Ve süreç içinde, Kitab-ı Mukaddes’e dair kavrayışımızı değiştirecek yabancı ve paradoks yüklü bir çalışmayı ortaya çıkarıyor.
 

Semavi Dinlerin 4000 Yıllık Tarihi

Tek bir Tanrı’nın varlığı inancı –Allah, Tanrı, Yahveh– 4000 yıldır sürüyor. Tanrı’nın tarihsel öyküsü, aynı zamanda insanoğlunun mücadele öyküsüne denk düşüyor. Musevilik, Hristiyanlık ve İslamiyet, Tanrı’nın iyi olduğunu iddia ederken, organize din şiddete ve kökü kazınamaz bir önyargıya sık sık katalizör oluyor. 

Bu müthiş, geniş çaplı ve orijinal inanç serüveninde, Karen Armstrong, toplumların tek Tanrı inancına olan mutlak sadakatini ve bunun yarattığı pek çok çelişkili görüşü inceliyor. Karşılaştırmalı, sıra dışı bir ibadet ve savaş öyküsü olan Tanrı’nın Tarihi bizi hayatımızın en temel gerçeğiyle yüzleştiriyor.

Klasik felsefeden Orta Çağ Mistisizmi’ne, Reformasyon’dan Aydınlanma’ya ve modern çağın kuşkuculuğuna, Karen Armstrong’un tek tanrılı dinlerin entelektüel tarihini tek bir ciltte toplamış olması bir mucize gibidir.

“Binlerce meraklı okuru tatmin edip bilgilendirecek müthiş ve takdire şayan bir eser.” 

- The Washington Post Book World

“Üç büyük dinin karşılaştırmalı tarihini araştırmacı bir şekilde inceleyen bu kitap, dinî düşüncelerin kök saldığı, büyüdüğü ve yeşerdiği sosyopolitik zeminleri korkusuzca aydınlatıyor.”

- Publishers Weekly

“Nüktedan, bilgilendirici ve düşündürücü: Armstrong karmaşık düşünceleri sadeleştiriyor ama basitleştirmiyor.”

- New York Times Book Review

“Yalnızca her şeyi bildiğini sananlar Armstrong’un Tanrı arayışından etkilenmeyecektir.” 

- Economist

“Armstrong, üç büyük dinin değişken Tanrı algısının çok iyi yazılmış bir genel değerlendirmesini sunuyor. Ayrıca epey din tarihi bilgisi de vererek, bu dinlerle ilişkili çeşitli filozoflardan, mutasavvıflardan ve reformculardan bahsediyor.”

- Library Journal

“Armstrong saygılı bir merak duygusu ve cömert bir ruhla bu eseri kaleme almış. Konu hakkında bilgi sahibi olanların hafızasını tazeliyor ve acemilere yol gösteriyor.” 

- Daily Telegraph

“Armstrong üç tek tanrılı dini tartışırken, aynı zamanda tasavvufa ve din felsefesine de değiniyor. Okunmaya değer ve provokatif olan bu kitap, dinî araştırmalara büyük bir katkıda bulunmakta.”

- Booklist

“Armstrong, sıra dışı bir araştırmayla, Museviliğin, Hristiyanlığın ve İslamiyet’in, günümüz anlayışına varana kadar gelişimini inceliyor.”

- Kirkus Reviews

“Armstrong her bir dinin birbirini nasıl etkilediğini ve her birinin nasıl felsefi, politik ve bilimsel gelişmelerden etkilendiğini anlatıyor. Armstrong’un tutkulu, neredeyse heyecan dolu üslubu, hem konunun önemine değiniyor hem de dengeli ve adil.”

- AudioFile

“Son derece akıcı bir kitap… Bu soru çok önemli: Tanrı’nın bir geleceği var mı?” 

- Sunday Times