Kendini sosyal bilimlerin Einstein’ı olarak gören ve görelilik kavrayışını sosyal bilimlere uyarlamış olan Pareto’nun bu son ve birçok bakımdan en etkileyici kısa çalışması, demokratik düzenin dönüşebileceği tehlikeli hallere karşı dikkat çeken uyarılar içeriyor.

Pareto’nun kapsamlı bir karmaşık sosyal fenomenler teorisi ortaya koyduğu bu eser, onun diğer çalışmaları için de okuyucuya belli bir perspektif sunuyor.

 Machiavelli’den bu yana, siyasetin doğası zayıflarla güçlülerin mücadelesi şeklinde tasvir edilmiştir. Bu sefer bir başka ünlü İtalyan, iktisatçı ve sosyolog Vilfredo Pareto, 20. yüzyılın başındaki bu mücadeleyi anlatıyor. Pareto’ya göre insanlık tarihi, seçkinlerin durmadan devam eden yer de­ğiştirme tarihidir: Biri yükselirken diğeri alçalır. Kısa aralıklar dışında insanlar her zaman bir seçkin azınlık tarafından yönetilmişlerdir. Pareto seçkin (elite) kelimesini (İt. aristrocrazia) en güçlü, en enerjik ve kötülük kadar iyiliğe de yeteneği olan anlamında kullanır.

“Seçkinlerin Yükselişi ve Düşüşü” konulu, yüzyılın sonundaki bu uzun deneme, ekonometriden sosyolojiye dev bir adım atar. Bu kitap Pareto’nun siyaset sosyolojisinin önsözü olarak da okunabilir. Pareto, ileride bu düşünceler sayesinde büyük ün sağlamıştır. Seçkinlerin iktidara gelinceye kadar kullandıkları yöntemler birbirini anımsatır. Tüm seçkinler benzer davranış kalıplarını sergilerler. Ve tarih birçok kez tanıklık etmiştir ki, başta zayıf ve yoksulların yanında yer alan seçkin gruplar, zafere ulaştıklarında artık başa dönme şansını ebediyyen kaybetmişlerdir.