Ateşi Kıvılcımken Söndürmeli (9789757796299)

Birçok eleştirmence Dostoyevski’nin en büyük eseri olarak nitelendirilen Yeraltından Notlar, kendine acıyarak, hayatını küçümseyerek yaşamaktan sıkılan sıradan bir adamın, sistemin dayattığı değerleri bir kenara itip tüm topluma tek başına savaş açışının ve Yeraltı Adamı’na dönüşüşünün öyküsü olmasının yanında, varoluşçu felsefenin ayak seslerinin Batı edebiyatında ilk kez duyulduğu, başkaldırının, bireyin kent yaşamının boğucu yalnızlığı ve sıkıcı tekdüzeliğine isyan ederek kendi ürettiği yeni değerlerle hareket etmeye koyuluşunun anlatıldığı anti-ahlaki bir manifestodur.

Tolstoy, İtiraflarımı’ı yayımlatmasının ardından, Rusya’daki bütün gözlerin kendine baktığını gördü; sanki herkesin içinde gizlenen itirafı ortaya çıkarmış, inançlı insanların söylemediği, söylemeye cesaret edemediği sözleri söylemişti; hatta köhne yapıların zihinleri üzerindeki ipotekleri nedeniyle o dönemde, o yörede İsevi geleneği yeniden müjdeleyen psikolojik bir belge niteliğinde de karşılanmıştı İtiraflar.

Tolstoy kendisini anlatırken, sadece ülkesi Rusya’yı ve onun dini şablonlarını anlatmamış bütün bir insanlığın kalbini haritasını da çizmiş.

19 yy. Rus realizminin önemli temsilcilerinden biri olan Çehov, küçük insanı, onların tutumlarını, kaygılarını kısaca trajedilerini yakından tanıma imkanı bulmuş ve bunları tüm gerçekliğiyle hikayelerine yansıtabildiği için, kendi döneminde fark edilerek klasik yazarlar arasına girmiştir. Kara Keşiş, Köylüler, Asma Katlı Ev, Süs Köpekli Leydi ve Bektaşî Üzümleri isimli öyküleri de, Çehov’un eleştirmenlerce oyunlarından daha önemli olduğu vurgulanan 1888 yılından sonraki hikayelerinden seçilerek derlenmiştir.

Cavanşir, genç kızların peşinde koştuğu, bir yağız delikanlı; kendini ağırdan satıyor, kızlarla dalga geçiyor; telefonları kısa kesiyor, ama sakladığı bir acemiliği var. Bir gün arkadaşıyla birlikte büyüklenerek Şuşa'nın gezi parkına gezerken, otuzlu yaşlarında, güzel, alımlı bir kadına rastlıyor ve nutku tutuluyor. Yanına varacak cesareti toplasa bile, ancak "Affedersiniz," diyebiliyor. "Büyük Tiyatro nerede?.."

Medine birçok şey anlatıyor ona; Şuşa'nın havasının Nice'le, Davos'la, İsviçre'yle karşılaştırılamayacak kadar daha "latif" olduğunu, Şuşa'nın havasındaki temizliğin ve saflığın insanın içindeki duygular kadar değişmez bir öz taşıdığını, burada sevginin arınıp ölümsüzleştiğini. Medine bunları anlatıyor ve sonra Cavanşir'i güzelliğe çağırıyor. Her gün ona rastlamak isteyen ve birkaç kelime konuşmak için olmadık bahaneler uyduran Dürdane'ye çalım satarken, birdenbire eli ayağına dolaşan bu kibirli delikanlı ne yapsın şimdi?...

Yapıtları Batı'da ve Balkan ülkelerinde de çevrilen ve "Her uzaklık, kendi yakınlığını içinde taşır," diyen Elçin, bir bakıma mesafeler yazarı. Bir yandan bir karakterine "Yalnızlıktan korkuyorum, her gün bana gelmelisin, sensiz geçen bir günüm olmamalı," dedirtirken, diğer yandan insanlar arasındaki, insan ile tuttuğu iş arasındaki, bir kuşak ile öbür kuşak arasındaki, kadın ile erkek arasındaki, en önemlisi de toplumsal statüler arasındaki mesafelerin açılış kapanışlarına eğiliyor bütün öykülerinde.