Fotoğraf Ustaları 3 (9786058677814)

Ece Ayhan'ın güncelleştirilmiş güncesi, yalnızca şairin iç ve dış yolculuğunun dökümünü içermekle kalmıyor: Bir o kadar da, yakın dönem kültür hayatımızın dinamik ve doruk bölgelerinde sağır edici bir nabız gibi yüksek sesle çalışıyor. Ece Ayhan, Türk edebiyatının asi İsa'sı.

Somut zamanda "kayıp" olan bir insanın varlığını oturtabileceği, kendini var kılabileceği bir yer var mıdır? Varlığının farkında bile olmadan kullandığımız duyularımızın küçük bir kısmını kaybettiğimizde neler olabilir? Profesör Sacks'tan romantik tavırlı, geniş ve açık uçlu yaklaşımlarla örülmüş "ciddi" bir kitap. Sıradan her insan için "zihinsel" bir yolculuk, nöroloji ile ilgilenenler içinse kaçınılmaz kaynak.

Nasuh Mahruki İstanbul’dan motosikletle yola çıkıp Katmandu’ya gidişini; Tibet’te bir ay kaldıktan sonra dünyanın altıncı yüksek dağı Cho Oyu zirvesine gerçekleştirdiği tırmanışı ve Nepal, Sıkkım, Hindistan, Pakistan ve İran’ı aşarak ülkeye geri dönüşünü anlatıyor.

“Sabah Sonouli’deki otelimizde kahvaltı ettikten sonra tekrar Lumbini’ye gittik. İÖ 623 yılında Buddha’nın doğduğu bahçeyi, annesinin onu dünyaya getirmeden önce son kez yıkandığı gölü ve çevredeki tapınakları gezdik. Öğretisini, yıllar süren inziva hayatındaki meditasyonları sonucunda ortaya çıkaran Buddha’ya göre, kişi içinde yaşadığı evrende mutsuzdur. Acılar, bunalımlar, kaygılar içindedir. Bundan kurtulmak için kişinin arınması gerekir. Arınma, kişinin kendini aşması, duyulur varlıkların üstüne çıkması, gövdenin tutkularından, yaşamın acı, sıkıntı verici etkilerinden kurtulabilmesi demektir.”

Dünyanın zirvesi, Ana Tanrıçası Chomolungma’ya tırma­nan ilk Türk Nasuh Mahruki’nin heyecan dolu serüveni hayatınıza sızdığında dünyanın sınırsızlığıyla rahatlaya­cak; başka insanların hayatları ve doğanın kendi yolculuğunuzu yaşayacaksınız.

“Eski Çin bilgeliğindeki yin ve yang felsefesinde şöyle bir düşünce var: Olumlunun, olumsuzun dengesi bozulmuş­sa insan bedensel acılara uğrar. Buna göre eğer insan kendi içinde dengesiz, huzursuzsa, vücudunda problem­ler ortaya çıkabilir. Bir başka deyişle psikolojik kökenli sorunlar yaşayabilir. Dişimin şişmesine psikolojik kökenli demiyorum ama, buraya geldiğimden beri içimde tırma­nışla hiç alakası olmayan bir huzursuzluk var… Kendi­mi bu kısır döngüden kurtarmak istiyorum ve bunun en iyi yolu tam anlamıyla Everest’e konsantre olmak. Bundan sonra aklımda yalnızca tırmanış olacak.”

Ortak bir kader ne kadar farklı yaşanabilir? Danimarkalı Karen Jeppe’nin tuttuğu kayıtlar tartışmaların odağındaki kitap!..

Birinci Dünya Savaşı’nın ilk yılında Osmanlı Devleti’nin cephesi ve cephe gerisi güvenliğine yönelik tehdit algılamaları kaygısıyla 1915 ortalarında gerçekleşen Ermenilerin “sevk ve iskânı”nda, yani tehcir (göç ettirme) ve sonrasında yüz binlerce Osmanlı vatandaşı Ermeni evlerini, komşularını bırakarak çıktıkları zorunlu yolculukta ailelerinden de ayrılmak/kopmak zorunda kalmış ve bu zorlu yolculuk sırasında birçoğu hayatını kaybetmiştir.

Bugün Suriye sınırları içerisinde kalan Halep’te, tehcirle bölgeye gelen Ermenilere yardım amaçlı yetimhane, hastane, meslek edindirme okulları gibi tesisler kurulmuştur. Tehcirin ilk dönemlerinden itibaren bölgedeki Osmanlı idarecilerince oluşturulan sosyal ve ekonomik yardım kurumları savaş şartları altında hizmet görmeye başlar. Savaş sonrasında da çeşitli yardım kuruluşları burada faaliyette bulunurlar. Onlardan birisi de Near East Relief’tir. Bu kuruluşun Halep’te 1922’den 1927 yılına kadar faaliyeti, Danimarkalı yardımsever ve Milletler Cemiyeti Komiseri Karen Jeppe tarafından yürütülmüştür.

Çalışmamızda, söz konusu süre içerisinde Near East Relief tarafından yardım edilen 1184 kişiye ait bilgiler yer almaktadır. Birleşmiş Milletler Cemiyeti Arşivi’nde bulunan defterlerde, bu kişilerin adı-soyadı, anne-baba adı, memleketi, yaşı ve yardım kuruluşunca kabul ediliş tarihi gibi bilgilerin dışında, tehcir sonrası yaşadıklarının anlatıldığı metinler de bulunmaktadır